Seminarium naukowe "Rodzice w autonomicznych źródłach prawa pracy"
"Rodzice w autonomicznych źródłach prawa pracy"
Zaproszenie na seminarium naukowe podsumowujące projekt naukowy pod tytułem "Zasada zaspokajania bytowych i socjalnych potrzeb pracownika w zakładowych źródłach prawa pracy w odniesieniu do rodzicielstwa"
Grant NCN
W Zakładzie realizowany jest grant finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki pod tytułem "Zasada zaspokajania bytowych i socjalnych potrzeb pracownika w zakładowych źródłach prawa pracy w odniesieniu do rodzicielstwa" (nr umowy UMO-2017/25/B/HS5/00940). Projekt został przyjęty do finansowania w ramach ogłoszonego przez Narodowe Centrum Nauki konkursu „OPUS 13”. Jego kierownikiem jest dr hab. Krzysztof Walczak.
Opis projektu
Celem projektu „Zasada zaspokajania bytowych i socjalnych potrzeb pracownika w zakładowych źródłach prawa pracy – kazus rodzicielstwa” jest poznanie nowego obszaru wiedzy w zakresie prawa pracy. Realizacja projektu opierać się będzie na analizie dokumentów źródłowych, w prawie pracy określanych jako autonomiczne źródła prawa pracy (tj. układy zbiorowe pracy, regulaminy, statuty i inne), tak, aby można było w ramach dalszych prac empirycznie ocenić, jakie polityki stosują przedsiębiorstwa w zakresie świadczeń rodzicielskich: czy ograniczają się wyłącznie do świadczeń przewidzianych w przepisach prawa pracy, czy też oferują szerszy zakres świadczeń, dotychczas nieobjęty regulacją ustawową. Pozwoli to w dalszej perspektywie ocenić, jaki może być oczekiwany kierunek zmian w regulowaniu tej sfery stosunków pracowniczych oraz przyczyni się do rozwoju stanu wiedzy.
W ciągu ostatnich lat zasada wyrażona w art. 16 kodeksu pracy (ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy, tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 1666) dotycząca zaspokajania bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracownika uległa pewnej dewaluacji w związku z wąskim jej pojmowaniem jako podstawy aksjologicznej niemal wyłącznie do stanowienia i interpretacji przepisów dotyczących zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Tymczasem wydaje się, że zasada owa nabiera nowego znaczenia w związku z rozwojem postrzegania miejsca i roli rodzicielstwa w życiu pracowników i ze zmianą paradygmatu w tym zakresie. Projekt odnosi się do nowego, niezwykle dynamicznie rozwijającego się obszaru wiedzy w zakresie nauk prawnych, w którym ciągle podstawy aksjologiczne są skąpe i niewystarczające.
W okresie od 2013 roku można zaobserwować rewolucyjną wręcz zmianę systemu uprawnień rodzicielskich, polegającą m. in. na rozszerzeniu uprawnień o osoby niebędące pracownikami w znaczeniu art. 2 kodeksu pracy, zwiększenie możliwości dzielenia opieki nad dzieckiem przez członków rodziny, pewne uelastycznienie zasad korzystania z uprawnień przez rodziców i członków rodzin. Uprawnienia te stanowią część uprawnień pracowniczych i wywołują pewne obowiązki zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy.
O ile w procesie legislacyjnym jako podstawę zmian wskazywano głównie przepisy dotyczące równego traktowania, o tyle istotne jest również uwzględnienie zakresu zasady wyrażonej w art. 16 kodeksu pracy.
Autorzy projektu zakładają, że zakładowe systemy źródeł prawa co do zasady mogą ustanawiać warunki i nadawać uprawnienia wykraczające poza te, określone w kodeksie pracy. Dotyczy to również uprawnień rodzicielskich. O ile semiimperatywność norm kodeksu pracy stanowi podstawę do ustalenia minimum praw pracowników, nie oznacza ona granicy tych praw, a więc strony mogą dowolnie (przy zachowaniu tego minimum) ustanawiać wyższe standardy prawne. Zasady prawa pracy mają fundamentalne znaczenie dla prawa pracy, ponieważ stanowią wskazówkę, jak przepisy rozumieć i interpretować, wdrażać, ale przede wszystkim stanowią dyrektywę dla ustawodawcy. Tak więc, oprócz nowatorskiego podejścia metodologicznego w naukach prawnych oraz rozszerzającej interpretacji zasady wyrażonej w art. 16 kodeksu pracy, projekt ma dotyczyć badań o dużym znaczeniu dla pracowników, pracodawców, oraz w szerszym kontekście – polityki społecznej i rozwoju społecznego.
Wybrana do realizacji projektu metoda badawcza zakłada analizę zakładowych źródeł prawa pracy (rozumianych zgodnie z definicją z art. 9 kodeksu pracy), i na tej podstawie – metodą rozumowania indukcyjnego (bottom-up method), przy zastosowaniu również metody dogmatycznoprawnej (szczególnie istotnej przy ustalaniu katalogu dokumentów źródłowych przeznaczonych do badania i analizie teoretycznej) i komparatystyki prawniczej (kluczowej dla potwierdzenia nowatorskiego charakteru badań), ustalenie wniosków badawczych. Przyjęta metodologia, której podstawą będą badania empiryczne, pozwoli dodatkowo sformułować wnioski de lege ferenda co do kierunku przyszłych rozwiązań prawnych.
Projekt jest realizowany od stycznia 2018 r.
Więcej informacji o projekcie można uzyskać na stronie NCN: https://projekty.ncn.gov.pl/index.php?s=19881
W ramach grantu dotychczas opublikowaliśmy szereg publikacji opisujacych dotychczas poczynione ustalenia, m. in.
K. Walczak, Rights and Entitlements of Child Care Givers in Autonomous Sources of Employment Law. The Employer’s Fad or the Labor Market Requirement?, w: J. Wratny, A. Ludera-Ruszel, New Forms of Employment, Springer 2020.
https://www.springer.com/gp/book/9783658285104
K. Walczak, B. Godlewska-Bujok, Uprawnienia opiekunów dzieci w praktyce działania polskich pracodawców, Monitor Prawa Pracy 2020, Nr 3.
K. Walczak, B. Godlewska-Bujok, Opiekunowie dzieci w zakładowych źródłach prawa pracy, PiZS 2019, Nr 12,
B. Godlewska-Bujok, Work-life balance czy work-life conflict w kontekście prywatności pracowników sprawujących opiekę. w: B. Godlewska-Bujok, K. Walczak (red.), Różnorodność w jedności: studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu. Warszawa 2019.
© Copyright: Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego
ul. Szturmowa 1/3, 02-678 Warszawa
tel: +48 22 55 34 002, fax: +48 22 55 34 001; mail: wz@wz.uw.edu.pl
NIP: 525-001-12-66
Administratorem strony jest Sekcja Informacji i Promocji WZ UW
